In vogelvlucht: Doodshoofdvlinder
Woensdag 2 augustus 2017BIDDINGHUIZEN - In de rubriek "In Vogelvlucht" neemt Dick van de Graaf van het Team Groenvoorziening u regelmatig mee naar bijzondere plaatsen of verschijnselen in de natuur rond Biddinghuizen. Deze keer: de doodshoofdvlinder.
Afgelopen week werd ik gebeld door mensen uit Biddinghuizen, zij hadden iets vreemds gezien op hun parasol en vroegen of ik even wilde komen kijken. Bij de mensen thuis aangekomen zag het er toch wel vreemd uit, ik kon het niet gelijk thuis brengen. Het leek wel een grote vlinder, maar daar had het toch wel iets te veel poten voor. Na goed kijken bleken het twee parende doodshoofdvlinders.
Doodshoofdvlinders komen van oorsprong uit Afrika, het zijn trekvlinders die zomers in Noordelijke richting vliegen en zodoende bij ons in Nederland te zien zijn. De doodshoofdvlinder is een goede vlieger en kan grote afstanden afleggen.
De doodshoofdvlinder dankt zijn naam aan de typische lichte vlek op het borststuk die aan de bovenzijde breder is en waarin twee donkere vlekken staan. Deze configuratie lijkt met enige fantasie op het vooraanzicht van een menselijke schedel. De vlinder is verder te herkennen aan het relatief grote en dikke lichaam en de duidelijk zichtbare klauwtjes aan de poten.
De vlinder is een van de grotere pijlstaartvlinders en bereikt een lichaamslengte van ongeveer zeven centimeter. De spanwijdte van de vleugels is bijna het dubbele. De doodshoofdvlinder leeft als rups van planten maar eenmaal volwassen eet hij vooral zoetigheden zoals nectar en honing, en dringt daarvoor de nesten van bijen binnen. De vlinder wordt echter niet zelden door de bijen doodgestoken en uit het nest gewerkt. Het komt ook voor dat de vlinder wordt gedood en vervolgens wordt ingemetseld binnen het nest.
Als een doodshoofdvlinder wordt verstoord piept hij luid om zijn belager af te schrikken. Ook de rups is in staat om een afweergeluid te maken dat bestaat uit klikkende geluiden die met de kaken worden geproduceerd. De rups kan tevens gemeen bijten als het dier wordt opgepakt, de volwassen vlinder echter is geheel weerloos.
De doodshoofdvlinder leeft net als andere vlinders voornamelijk van nectar uit bloemen. De doodshoofdvlinder heeft een sterke voorkeur voor honing, in tegenstelling tot andere vlinders die uitsluitend leven van nectar uit bloemen. De meeste vlinders hebben een lange roltong, die ze kunnen oprollen als een spiraal. Een drinkende vlinder rolt zijn lange tong uit en kan zo zijn monddelen diep in een bloem steken om bij de nectar te komen.
De volwassen vlinder wordt vanwege zijn nacht actieve levenswijze vooral gegeten door vleermuizen. Net als andere vlinders en sommige andere vliegende insecten heeft de doodshoofdvlinder speciale gehoorzintuigen om ultrageluid te detecteren. Dit is het geluid dat vleermuizen gebruiken om 's nachts in het duister hun prooien op te sporen. Als een vliegende doodshoofdvlinder dergelijke geluiden waarneemt, verandert hij het vliegpatroon om aan de vleermuis te ontsnappen.
Dick van de Graaf
Doodshoofdvlinders komen van oorsprong uit Afrika, het zijn trekvlinders die zomers in Noordelijke richting vliegen en zodoende bij ons in Nederland te zien zijn. De doodshoofdvlinder is een goede vlieger en kan grote afstanden afleggen.
De doodshoofdvlinder dankt zijn naam aan de typische lichte vlek op het borststuk die aan de bovenzijde breder is en waarin twee donkere vlekken staan. Deze configuratie lijkt met enige fantasie op het vooraanzicht van een menselijke schedel. De vlinder is verder te herkennen aan het relatief grote en dikke lichaam en de duidelijk zichtbare klauwtjes aan de poten.
De vlinder is een van de grotere pijlstaartvlinders en bereikt een lichaamslengte van ongeveer zeven centimeter. De spanwijdte van de vleugels is bijna het dubbele. De doodshoofdvlinder leeft als rups van planten maar eenmaal volwassen eet hij vooral zoetigheden zoals nectar en honing, en dringt daarvoor de nesten van bijen binnen. De vlinder wordt echter niet zelden door de bijen doodgestoken en uit het nest gewerkt. Het komt ook voor dat de vlinder wordt gedood en vervolgens wordt ingemetseld binnen het nest.
Als een doodshoofdvlinder wordt verstoord piept hij luid om zijn belager af te schrikken. Ook de rups is in staat om een afweergeluid te maken dat bestaat uit klikkende geluiden die met de kaken worden geproduceerd. De rups kan tevens gemeen bijten als het dier wordt opgepakt, de volwassen vlinder echter is geheel weerloos.
De doodshoofdvlinder leeft net als andere vlinders voornamelijk van nectar uit bloemen. De doodshoofdvlinder heeft een sterke voorkeur voor honing, in tegenstelling tot andere vlinders die uitsluitend leven van nectar uit bloemen. De meeste vlinders hebben een lange roltong, die ze kunnen oprollen als een spiraal. Een drinkende vlinder rolt zijn lange tong uit en kan zo zijn monddelen diep in een bloem steken om bij de nectar te komen.
De volwassen vlinder wordt vanwege zijn nacht actieve levenswijze vooral gegeten door vleermuizen. Net als andere vlinders en sommige andere vliegende insecten heeft de doodshoofdvlinder speciale gehoorzintuigen om ultrageluid te detecteren. Dit is het geluid dat vleermuizen gebruiken om 's nachts in het duister hun prooien op te sporen. Als een vliegende doodshoofdvlinder dergelijke geluiden waarneemt, verandert hij het vliegpatroon om aan de vleermuis te ontsnappen.
Dick van de Graaf
