In Vogelvlucht : snoeien van bomen

BIDDINGHUIZEN - De wintertijd is bijna voorbij en het voorjaar zit er aan te komen. Veel mensen krijgen bij het aanbreken van het voorjaar weer de kriebels om hun tuin voorjaarsklaar te maken. Vaak wil men eigenlijk ook wel de bomen snoeien.

Nu zijn er de zogenaamde a-b-c bomen; dit zijn de Acer (esdoorn), Betula (berk) en de Carpinus (haagbeuk). Deze a-b-c bomen kunnen we in deze periode niet snoeien in verband met het bloeden van de bomen.

En dan is er nog een boomsoort die ook in dit rijtje thuis hoort en dat is de Juglans (okkernoot); deze soort is veelvuldig rondom de boerderijen aangeplant.


Waarom gaan bomen bloeden?
Van bloedende bomen wordt gezegd dat ze al vroeg een verhoogde worteldruk hebben en dat daardoor de sapstroom al vroeg in het jaar (jan.-feb.) op gang komt. Dit klopt maar het is op zich niets bijzonders. Dit geldt namelijk voor alle bomen. Het is normaal voor een boom dat de sapstroom in jan. – feb. al weer opgang komt. Dit is de eerste aanzet om de knoppen te laten zwellen, zodra de temperatuur het toelaat, en om de knoppen te voorzien van een maximum aan suikers zodat ze in het voorjaar in een heel korte tijd kunnen uitlopen.


Kunnen bomen doodbloeden?
Het saptransport bij bomen gebeurt via een open vatenstelsel. Dit in tegenstelling tot mens en dier, die een gesloten vatenstelsel (bloedsomloop) hebben. Het transport van mineralen en suikers en zetmeel gebeurt bij planten door dit open systeem. Planten kunnen niet leegbloeden zoals mensen of dieren omdat er een constante aanvoer is via de opname van de wortels. Vervolgens verdampt het vocht via het blad.

Hoe om te gaan met bomen die bloeden?
Zo lang de boom vitaal is en de snoeiwonden niet te groot zijn kan de boom dat bloeden vrij goed aan. Heb je een grote snoeiwond dan kan het bloeden wel problematisch zijn. Om de wond te kunnen afgrendelen moet de boom kunnen beschikken over voldoende reserves. Met het bloeden worden de reserves verspeeld. Maar zelfs bij sterke sapstroom is er geen enkele manier om dat bloeden te stoppen. Alles wat je probeert om het bloeden te stoppen zoals branden of insmeren doet meer schade dan goed.


Wanneer moet je dit type boom snoeien?
Het bloeden van bomen vindt plaats op het moment dat er een opkomende sapstroom is en de boom nog niet volledig in blad zit. Het moment van opkomende sapstroom bij bomen begint al vrij snel na de kortste dag (21 dec). De boom gaat dan al weer een eerste aanzet maken met transport van voeding naar de knoppen.

1. Bij neergaande sapstroom
Dit is de periode vanaf het vallen van de eerste bladeren tot de kortste dag, dus laten we zeggen van 1 november tot 21 december. Er wordt wel eens gezegd dat wanneer je in deze periode gaat snoeien de boom in het voorjaar alsnog gaat bloeden. In de praktijk blijkt hier weinig van waar. Door in deze periode te snoeien drogen de vaten op en zal de sapstroom ten behoeven van het verwijderde gedeelte niet meer op gang komen.


2. Wanneer de boom in volle groei is
Dit is omstreeks de maand augustus. In deze periode vindt er een maximale verdamping plaats waardoor er nauwelijks worteldruk aanwezig is. Nadeel is echter dat wanneer de boom volop in blad zit je betrekkelijk weinig overzicht hebt op het takkengestel waardoor het lastig is de juiste keuzes te maken m.b.t. de te snoeien delen.

Zo zie je maar weer, het vak van tuinman / vrouw is en blijft een boeiend vak en alles wat je doet doe je niet maar zo.
Dick van de Graaf